Leren: hoe zit dat met ons brein?

Onze hersenen zijn opgebouwd uit duizend miljard zenuwcellen die verbonden zijn met elkaar. Vanuit het brein bekeken is ‘leren’ het vormen van nieuwe en sterke verbindingen tussen deze hersencellen. Ontdek hier welke structuren betrokken zijn bij leren.

Breinvriendelijke leren moet voldoen aan deze 5 principes volgens onderwijsonderzoeker Prof. Dr. Spencer Kagan:

1)    Zorg voor veiligheid

Dit principe komt voort uit de evolutionaire ontwikkeling van onze hersenen. Ook al worden we niet meer dagelijks bedreigd door roofdieren, onze hersenen zijn toch nog primair ingesteld op veiligheid. Op de werkplek betekent een veilige omgeving bijvoorbeeld:

• dat je werkt met mensen die je kent en die je waarderen,
  
• een leidinggevende die je vertrouwt en stimuleert. 

Pas als deze zekerheid er is voor onze hersenen staan we open voor het leren van nieuwe dingen.

2)    Zorg voor voeding van het brein

Ons brein heeft voldoende slaap, beweging en voedsel nodig om beter te onthouden. Los van deze ‘fysieke’ behoeften moeten de hersenen ook op andere manieren gevoed worden. Met een uitdagende werkomgeving, veel afwisseling en een betrokken leidinggevende of rolmodel die ons voedt met ontwikkelingsgerichte feedback.

Een leidinggevende die voorbeeldgedrag vertoont kan op een positieve manier (door middel van de prikkeling van spiegelneuronen) een leer- of veranderingsproces ondersteunen bij zijn medewerkers.

3)    Voelen en emoties

Onze emoties spelen een hoofdrol in ons leren en onze ontwikkeling. Als iets een emotionele lading heeft, onthouden we het beter. Dat is één van de redenen waarom we allemaal nog precies weten waar we waren op 11 september 2001. Die kracht van emoties gebruiken bij leren, bijvoorbeeld door een mooi verhaal, doen we nog weinig. Dit geldt voor elke emotie, dus ook samen lachen en prettig samenwerken hebben zo hun functie. Plezier op je werk bevordert dus het leren!

Tegelijkertijd kunnen emoties ook in de weg zitten bij leren. Hebben we iets vervelends meegemaakt, dan staan we niet open voor nieuwe dingen. Ook te weinig slaap en te veel stress hebben een slecht effect op ons brein omdat het ons vermogen om informatie te verwerken beïnvloedt.

4)    Verbinden

Hoe meer zintuigen we gebruiken tijdens leren of werken, hoe makkelijker we onthouden. De verbindingen in onze hersenen zijn plastisch. Er kunnen dus steeds nieuwe ontstaan. Dit betekent dat we kunnen blijven leren tot op zeer hoge leeftijd.

• Verbinding leggen met de context waarin we leren en actief leren met anderen helpt ons brein om sterkere neurale verbindingen te maken. Ons brein zoekt daarbij voortdurend naar nieuwe prikkels. Vooral beelden hebben een enorme impact. En ook onze andere zintuigen kunnen worden gebruikt bij het maken van (nieuwe) verbindingen in ons brein.
  
  
• Het visualiseren van de einddoelen of het doen van een taak, helpen zo om alvast een verbinding te maken. Ons brein is bovendien op zoek naar gerichte feedback. Bij het ontbreken van ontwikkelingsgerichte feedback zullen we stoppen met wat we doen. Bedenk wat dat betekent voor een beginnend leerproces!

5)    Verwerken en focus

Ons werkgeheugen heeft een beperkte capaciteit.

• Ervaringen worden pas leerervaringen als we tijd en ruimte krijgen om de informatie te verwerken door ze te herhalen.
• Ook voldoende slapen of meditatietechnieken vergroten onze verwerkingsruimte.
• Een belangrijk aspect bij verwerking van informatie is focus. De omgeving kan ons afleiden van wat we moeten onthouden, maar we kunnen de omgeving ook bewust inzetten als er nieuwe dingen geleerd moeten worden.

Meer info

LearningToGo Video: mapping brain science into application